De zee geeft en de zee neemt
Interview met Sytse Ybema
De zee geeft en de zee neemt. Maar door stelselmatige overbevissing, vervuiling en opwarming van het klimaat geeft de zee steeds minder. Onderzoekers als Sytse Ybema proberen met alle macht het tij te keren. Om tot oplossingen te komen dienen problemen eerst geïnventariseerd te worden. Ybema, voormalig voorzitter van de internationale planninggroep voor Noord-Atlantische ecosysteemonderzoeken van de Internationale Raad voor de Exploratie van de Zee, onderkende echter dat degenen op zee; waaronder onderzoekers, vissers en olie-exploitanten, veel marine en maritieme gegevens verzamelen, maar deze nauwelijks delen. Iedereen zit bij wijze van spreken op zijn eigen eilandje en houdt de informatie voor zichzelf. Het gevolg hiervan is een zeer gefragmenteerd en incompleet beeld van de problemen. Ybema kwam tot de conclusie dat het delen van gegevens door zeegebruikers van cruciaal belang is.
Ik ontmoet Ybema op het strand. Ybema ontwikkelt met zijn bedrijf Sustainovate een manier om via internet marine en maritieme gegevens te delen en te standaardiseren. Hij heeft net een proefproject afgerond waaraan vijf onderzoeksschepen uit Nederland en Ierland (beide Europese Unie-schepen), Noorwegen, Faeröer en Rusland deelnamen. Deze vloot deed onderzoek naar de stand van blauwe wijting en naar diepzee-ecosystemen tot 1.000 meter diepte. Hoewel Nederlanders nauwelijks blauwe wijting eten, heeft Nederland een verplichting om hier onderzoek naar te doen, omdat Nederlandse vissers hier wel op vissen. Tijdens het onderzoek werd de informatie tussen de deelnemende schepen uitgewisseld, en konden de eerste bevindingen al ter plaatse worden bediscussieerd. Ybema: “Inderdaad, hierdoor konden de onderzoekers op de verschillende schepen veel efficiënter werken. Zo hebben onderzoekers al op zee ervaringen uitgewisseld en een discussie gevoerd over welke soorten geobserveerd waren. Door de gegevens in real-time te delen konden andere onderzoekers beter op bepaalde gebeurtenissen anticiperen en had uiteindelijk iedereen elkaars onderzoek goed kunnen volgen. Het project kun je bekijken op 7-Seas Outreach.
Niet alleen tussen onderzoekers onderling, maar in principe tussen iedereen op zee kunnen gegevens uitgewisseld worden. Ybema: “Indien een onderzoeksschip informatie krijgt over een bepaalde vissoort, die zich op een bepaalde locatie op een bepaald tijdstip ophoudt en deze informatie doorgeeft aan een gegevensbank op internet, dan kan vervolgens iedereen hiermee zijn voordeel doen.” Ybema doelt op vissers die hierdoor, efficiënter, met minder brandstof en dus beter voor het milieu, de juiste vis met de juiste leeftijd en gewicht kunnen vangen. Nu vangen vissers vaak de verkeerde vissen of de juiste vis van de verkeerde leeftijd/omvang, en gooien ze die daarna weer dood in zee terug.
Ik neem afscheid van Ybema. Terwijl ik over de zee tuur, overpeins ik wat je als consument kunt doen om te voorkomen dat bepaalde vissen uitsterven. Volgens mij kun je beter minder of geen vis eten. Of alleen die vissen die niet met uitsterven bedreigd zijn. Zie hiervoor de VISwijzer van de Stichting De Noordzee. Het eten van gekweekte vis, wat dus bio-industrie vis is, kan ik in ieder geval niet aanraden: het is niet duurzaam noch ethisch. Bedenk ook dat je voor een kilo gekweekte vis een veelvoud aan oceaanvis nodig hebt, die vermaald wordt tot kweekvoer.
De zee geeft niet gemakkelijk haar geheimen prijs. Maar ook onderzoeksresultaten zijn voor geïnteresseerden niet altijd even gemakkelijk te vinden. In de Verenigde Staten is het inmiddels gewoon dat overheidsinstellingen onderzoek financieren onder de voorwaarde dat de resultaten gepubliceerd worden op een voor iedereen toegankelijke website, zoals die van de Public Library of Science. In Europa gebeurt dit nog weinig. Dat is jammer, want als iedereen deelt, is de som meer dan de afzonderlijke delen.
Onafhankelijk journalist
Danny Friedmann
