In Noorwegen dopt de sector z’n eigen boontjes

OSLO (NO) June 2010 – In Noorwegen dopt de sector z’n eigen boontjes

Het staatsbezoek van Koningin Beatrix aan Noorwegen van de afgelopen week stond mede in het teken van duurzame visserij. Voor Nederlander in Noorwegen Sytse Ybema van Sustainovate is dat een mooie gelegenheid om een enkele concrete kansen voor de Nederlandse pelagische sector onder de aandacht brengen.

Vanuit je huis met de hengel haring en makreel vangen en voordat je aan het werk gaat even de kreeftenkorven legen. Het kan allemaal in de Noorse hoofdstad Oslo; in grootte vergelijkbaar met Amsterdam en ingeklemd tussen bergen en fjorden. Sytse Ybema vertrok in mei 2009 bij IMARES en woont en werkt er inmiddels bijna een jaar. Ongeveer eens in de twee maanden bezoekt hij ons land, om bedrijven te bezoeken en bij te praten.

Hoewel Oslo absoluut geen vissershaven is blijkt het de ideale vestigingsplaats voor Ybema´s eigen bedrijf Sustainovate. ,,Hier zitten de hoofdkantoren van alle grote Noorse visconcerns als Marine Harvest en Aker BioMarine, het visserijministerie, de grote investeerders en de Nederlandse Ambassade´, aldus Ybema. Sustainovate functioneert momenteel als onderdeel van het Noorse innovatienetwerk MareLife; in de woorden van Ybema ´een soort Visserij Innovatie Platform opgezet door het bedrijfsleven´. Ybema: ,,Met name de koppeling van de visserij met andere industrieën en private fondsen maakt ons werk en netwerk uniek. Zowel Sustainovate als MareLife zijn gericht op de sector en worden niet gestuurd door overheids- of onderzoeksinstituten.´

Virtual Marine Platform

Om dit te illustreren presenteert Ybema het concept ´Virtual Marine Platform’ data-integratie en visualisatie op zee´. Hij legt uit: ,,Recente initiatieven van overheden en onderzoekers zijn gericht op het verbeteren van datastromen tussen visserij en wetenschap. Het e-logbook en het EU-project ‘MESMA’ (zoeken naar optimale balans tussen de diverse gebruikers van de marine omgeving, project gestart in november 2009 en duurt tot november 2013, red) zijn hier voorbeelden van. Maar waarom draaien we de situatie niet om? Waarom zou het bedrijfsleven zelf niet met een robuust systeem komen voor bedrijfsoptimalisatie en informatie voor de overheid en wetenschap beschikbaar stellen?´´ Dat moet dan zowel economische als ecologische doelen dienen: optimalisatie van het eigen bedrijfsresultaat, verhoging efficiency en effectiviteit van de vloot als geheel, behoud van het visbestand, vergroten van algemene kennis omtrent visbestanden en versnelde toegang tot productcertificering door transparante datastromen.

,,Het Virtual Marine Platform (VMP) doet dat allemaal! Samen met marktleiders als Microsoft Nederland, de Microsoft certified partners, trendsettende Noorse visserijbedrijven als Liegruppen en Hermes en wetenschappers die zich als doel hebben gesteld hun kennis beschikbaar te stellen aan het bedrijfsleven, wordt momenteel gewerkt aan software die het totaalplaatje laat zien tijdens de visserij, en al voordat de schippers op de visgronden aankomen.´´

In eerste instantie was het concept volgens Ybema bedoeld om Nederlandse trawlerrederijen zoals Parlevliet & Van der Plas (PP) en W. van der Zwan meer inzicht te verschaffen in visbestanden en het marine milieu, wat zou moeten leiden tot minder discards en minder noodzaak tot high-grading, verkorting van de visreis en het zoveel mogelijk wegnemen van de spanning met de ngo´s. ,,PP schippers hebben in het beginstadium actief meegedacht over het concept.´´

De ´slimme software´ is zo te gebruiken dat het alleen datgene laat zien waarin de schipper geïnteresseerd is en alleen datgene naar buiten brengt wat de schipper wil of kan delen. Wat zien mijn collega’s op dit moment op hun sonar of echolood? In welke gebieden was de temperatuur gerelateerd aan mijn vangsten? Wanneer is er door de verkeer tussen Noorwegen en Engeland de binnentrekkende haring voor het eerst gezien? Welke kwaliteit makreel is er in de laatste 24 uur gevangen en waar was dat?

Noorse trawler ´Libas´, het vlaggeschip van het Liegruppen-concern.	De brug van de trawler ´Libas´. Het Virtual Marine Platform richt zich op verbetering van de ‘cockpit’.

 

Het delen van sonar- en echoloodbeelden staat centraal in het Virtual Marine Platform.	Aantekeningen van blauwe wijting op de echolood.

 

Door de schippers te voorzien van alle beschikbare informatie verwacht Sustainovate dat er beter afgewogen beslissingen worden genomen. ,,En bedrijfssucces is in deze tijd direct gekoppeld aan duurzame visserij.´´ Ybema vervolgt: ,,Het VMP is te zien als een geïntegreerde 3D kaart op het Internet, zoals in de Bing Maps van Microsoft gebouwen in 3D weergegeven kunnen worden, waar alle datastromen samenkomen en waarmee je als schipper een totaaloverzicht kunt zien van de situatie op zee. Er zijn verschillende voordelen ten opzichte van bestaande systemen: het kan voor-en achteruit in de tijd spelen, net als in een film, het wordt ingevuld door de gebruikers in plaats van een (software)bedrijf en de data is te interpreteren zoals jij dat wilt. Daarnaast bepaal je als gebruiker welke informatie uiteindelijk beschikbaar wordt gesteld en op welk verdichtingniveau. Hoe meer je deelt, hoe meer toegang je krijgt tot de andermans gegevens.´´

Het systeem zal vanaf de eerste dag productief zijn. ,,Ook al deel je je eigen data niet met anderen, heb je nog altijd toegang tot data zoals zeewatertemperatuur, gedetailleerde stromingskaarten, planktongebieden, visserijdiscussies, onderzoeksresultaten etcetera. Daarnaast kun je door deze gegevens te koppelen aan je product de weg inzetten naar certificering. In een volgende fase kan het bedrijf als geheel zich optimaliseren door data binnen zijn vloot te delen. Denk hierbij aan de visserij in de uitgestrekte Pacific, waar samenwerking tussen de Nederlandse en andere EU-trawlers essentieel is gebleken.´´ Door data te centraliseren wordt het volgens Ybema ook makkelijker om een vloot centraal aan te sturen of in ieder geval een tactiek te volgen die meer gebaseerd is op objectieve en actuele gegevens. Deze tactiek kan op een later tijdstip altijd nog worden geëvalueerd aan de hand van de bewaarde data en leiden tot een degelijke strategie van de vloot.

Momenteel wordt met de Noorse bedrijven ‘Liegruppen’ en ‘Hermes’ een pilot beschreven. Sustainovate zou willen weten welke Nederlandse visserijbedrijven geïnteresseerd zouden zijn in het meebouwen aan het Virtual marine Platform. Ybema: ,,Informatie wordt vertrouwelijk behandeld.´´ Contact: sytse@sustainovate.com

Samenwerking hele keten

Het MareLife makreelproject dat ten grondslag lag aan de makreelonderhandelingen van afgelopen voorjaar werd bijvoorbeeld gefinancierd door MareLife leden. Het unieke genetische onderzoeksproject was een samenwerking tussen Institute of Marine Research, Liegruppen en de Noorse School of Veterinary Science. De genetische variatie van makreel de Noord-Atlantische Oceaan bleek buitengewoon hoog, maar er kon geen bewijs worden gevonden voor het bestaan van verschillende populaties. Op 22 januari, hebben de EU en Noorwegen ingestemd met deze resultaten en sloten een langetermijns quota-overeenkomst af gebaseerd op het beginsel van een gemeenschappelijk beheer en de exploitatie van een gemeenschappelijke populatie.

MareLife als opvolger van het VIP?

De tweede dag van het staatsbezoek aan Noorwegen stond mede in het teken van duurzame visserij en de typische Noorse en Nederlandse aanpak hierin. Tijdens deze dag zetten zowel IMARES als diens Noorse tegenhanger IMR zwaar in op de belangrijkste onderzoeksuitdagingen en hoe beide organisaties aan een integratie van oplossingsrichtingen doen in samenwerking met vissers en overheid. ,,Een unieke presentatie van twee grote spelers, maar het mist het unieke van de Noorse aanpak. Die zit ´m in de Noorse bedrijfsaanpak: ‘cross-sector ´-projecten en strategische samenwerking op management niveau.´´

Enkele voorbeelden daarvan:
– De oprichting van het ‘National Ocean Space Center’, een gigantische onderneming waar alle grote mariene spelers samenkomen,vergelijkbaar met de NASA.
– Het in kaart brengen van unieke regionale competenties bedoeld om snel de juiste spelers bij elkaar te kunnen vinden wanneer een kans zich aanbiedt.

– De dialoog die nu wordt opgezet tussen de visserij enerzijds en de olie en gas industrie anderzijds: twee sectoren met ruime financiële middelen en state of the art technologieën die elkaar nodig hebben.

Nederland kent geen organisatie die zich bezighoudt met versterking van de pelagische visserij. Het Visserij Innovatie Platform VIP heeft zich met name gericht op technische en communicatie-innovaties in de boomkorsector. ,,Aan het eind van 2010 zou het Platform ophouden te bestaan. Er wordt naarstig gezocht naar continuering en dat is de reden geweest om ‘MareLife Bio-marine innovation network’ uit te nodigen in relatie tot het staatsbezoek voor een uiteenzetting van de Noorse innovatiestrategie. MareLife zou in navolging van haar Noorse succes, een zusterorganisatie in Nederland kunnen starten, mits er ruimte is voor open innovatie.´´

MareLife is vanaf de eerste dag opgericht als een onafhankelijke ledenorganisatie met de meerderheid van de oprichters afkomstig uit de particuliere sector. De statuten bepalen dat het een ´sector-gedomineerd´ netwerk blijft met het oog op meer particuliere investeringen in research & developmen en het bevorderen van innovatie. ,,Het is een pure ‘bottom up’ beweging. Dit in tegenstelling tot de Zweedse zusterorganisatie ‘MareNovum’, die onderdeel is van de publieke sector en de universiteiten. De grote kracht zit ´m daarnaast in de samenwerking over de hele productieketen; visserijbedrijven, aquacultuur, bio-mariene ingredienten, pharmaceutische spelers, universiteiten en technische bedrijven.

Sustainovate zou met partners in Noorwegen en Nederland initiatiefnemer kunnen zijn voor een zusterorganisatie MareLife Nederland. Sustainovate zou ook hier willen weten welke Nederlandse bedrijven geïnteresseerd zouden zijn in het opzetten van een soortgelijk innovatienetwerk.”Contact: sytse@sustainovate.com

Innovatieve marketing

In een tijd dat de visprijzen omlaag kelderen, globalisering toeslaat en brandstof duurder wordt, is pijnlijk duidelijk dat de consument hier aan het langste eind trekt en niet samen met de Nederlandse visserman. Om een duurzaam en kwalitatief goed product op de markt te zetten en te houden moet het voor de consument overduidelijk worden gemaakt dat de meerwaarde van een Nederlandse product zit in de versheid en duurzame oorsprong. De vraag naar seizoensproducten en ecolabels was nog nooit zo groot als nu en daarmee lijkt een oplossing dichtbij. De vraag blijft echter: hoe, en hoeveel kost dit? Noorwegen ervaart een soortgelijk probleem waar het gaat om gekweekte versus wilde zalm. Met 80 procent van de wereldproductie in handen is het voor de Noorse aquacultuursector dan ook het belangrijkste doel van mariene innovatie: geen technische innovatie, maar innovatieve marketing!